فن کویل چیست؟

 

فن کویل Fancoil دستگاهی است که شامل کویل با لوله های مسی و پره های اغلب آلومینیومی (گاها مسی)،الکتروفن و فیلتر تشکیل شده که در سیستم های تهویه مطبوع، ساختمان ها، مراکز تجاری ،اداری و مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد. فن کویل ها معمولا به کانال متصل نمی شوند کاربرد آنها برای کنترل دمای محیطی اند که در آن نصب می شوند .توسط کلید on/off یا با ترموستات کار می کنند. آنها ممکن است در کابین های ایستاده، درون دیوارها یا سقف های کاذب نصب شوند . فن کویل ها معمولا هوا را به طور مستقیم تخلیه می کنند هر چند برخی ممکن است به کانال های کوتاه نصب شوند. این سیستم ها به خاطر سادگی مقرون به صرفه تر از استفاده از سیستم های کانالی یا حرارت مرکزی که با هواساز کار می کنند،می باشند. اگر چه به دلیل قرارگیری در محیط سر و صدا دارند.

یک فن کویل از اجزای زیر تشکیل شده است :

• الکتروفن

• کویل

• فیلتر هوای قابل تعویض یا قابل شستشو

• شیر فلکه

• شیرهواگیری

فن کویلها عموما به صورتهای زیر ساخته میشوند:

۱ – فن کویلهای زمینی

ظرفیت این فن کویل ها از 200 الی 1000 فوت مکعب در دقیقه (CFM) بوده و هوا را بصورت بالا زن یا روبرو زن منتشر میسازند .در جاهایی که فاصله کف اتاق تا زیر پنجره کم باشد می توان از نوع کوتاه آن استفاده کرد بدین ترتیب هوادهی یا به طرف بالا و یا به سمت جلو خواهد بود صدای این نوع از فن کویل ها یک مقدار بیشتر از انواع دیگر می باشد. به همین جهت مناسب آپارتمانهای مسکونی نمی باشد؛ و در تایم شب شرایط آسایش را بهم میزند! ولی این امر برای ادارات، راهروی خوابگاه ها و اماکنی که رفت و آمد در آنجا زیاد است مشکل تلقی نمی شود.

۲ – فن کویل های سقفی توکار

ظرفیت این فن کویل ها هم معمولا بین 200 الی1000 فوت مکعب در دقیقه (CFM) می باشد.این فن کویل ها به دو صورت کابین دار و بدون کابین می باشند؛ که در داخل سقف کاذب نصب می شوند به همین جهت صدای آنها نسبت به دو مورد قبلی کمتر است. در جدیدترین ایده مهندسین شرکت تهویه زئوس به داخل درب های دسترسی، عایق صوتی و حرارتی با ضخامت و دانسیته مناسب متصل گردیده است که تا حد بسیار مطلوبی دستگاه حتی در دورهای بالا کاملا بی صدا کار می کند.

فن کویل سقفی از نوع کاستی

این نوع فن کویل ها در انواع یکطرفه با ظرفیت های بین 300 الی 600 فوت مکعب در دقیقه (CFM)، دو طرفه با ظرفیت های بین 300 الی 600 فوت مکعب در دقیقه (CFM)و چهارطرفه با ظرفیت های بین 300 الی 1500 فوت مکعب در دقیقه (CFM) موجود می باشند که در زیر سقف کاذب نصب می شوند. هوادهی در این فن کویل ها از دریچه جلو و جهت آن افقی است. این نوع فن کویل به صورت روکار نصب می شود  و مانند انواع سقفی توکار نیازی به دریچه و متعلقات آن ندارند.نصب سریع و آسان و دریچه های متحرک از مزیت های این نوع فن کویل است که مشتریان خاص خود را دارد. چهارطرفه ها از نوع کامپکت در سقف های تایلی بسیار شیک و موردپسند در مجتمع های تجاری و اداری می باشد اما همین نوع برای سالن های پذیرایی در مجتمع های مسکونی به علت عدم امکان نصب لوستر توصیه نمی گردد. صرفا نوع یکطرفه در اتاق های خواب استفاده می گردد. اما موضوع مهم قیمت است که به دلیل نوع لاکچری و تامین هوای تازه این نوع فن کویل ها  از انواع دیگر گرانتر است.

فن کویلهای کانالی

مشابه فن کویل های سقفی توکار می باشند با این تفاوت که به دلیل اتصال به کانال می بایست دارای افت فشار استاتیکی بالاتری باشند به همین دلیل ارتفاع بیشتری دارند و  در ظرفیتهای 600 الی 2600 فوت مکعب در دقیقه (CFM) ساخته میشوند و بیشتر مناسب مغازه ها و لابی ساختمانها و قسمتهای اداری کارخانجات و ساختماهایی از این دست می باشند.

فن کوئل دیواری :

این نوع فن کویل ها طرح اسپلیت دیواری و در ظرفیتهای 300 الی 600 فوت مکعب در دقیقه (CFM) می باشند و بیشتر در ادارات که سرمایش و گرمایش موضعی مدنظر است کاربرد دارد و همچنین در بازسازی آپارتمانهایی که فبلا دارای فن کویل زمینی بوده اند نیز استفاده می شوند. موضوع مهم در این نوع فن کویل ها استفاده ازشیربرقی می باشد در غیر اینصورت فن کویل نیاز به هواگیری های مکرر دارد!

نحوه عملکرد فن کوئل ها :

فن کویل ها در سیستم تهویه اصطلاحا مصرف کننده می باشند بدین ترتیب که آب گرم یا سرد را از واحد مرکزی دریافت کرده و در تهویه مطبوع استفاده می کنند. به طور کلی فن کویل ها می بایست به ترموستات  متصل گردند و مطابق با تنظیمات کاربر برای هر فن بصورت مجزا  کار کنند.اما در ساختمان های مدرن با سیستم مدیریت انرژی ساختمان (BMS) توسط سیستم دیجیتالی کنترل می شوند. تجهیزات استفاده شده در تهویه مطبوع ساختمان ها برای تامین گرما بویلر های معمولی و یا چگالشی می باشند که در مقالات دیگر به موضوع بویلرها خواهیم پرداخت؛ و برای تامین سرما چیلر یا برج خنک کننده می باشد که توسط لوله کشی ساختمان برای هر فن کویل یک جفت لوله رفت و برگشت اجرا می گردد که اصطلاحا فن کویل های دو لوله نامیده میشوند. در این بخش شاید بد نباشد راجع به فن کویل های چهارلوله نیز صحبت کنیم که مناسب برج ها و گاها هتل ها می باشد که امکان استفاده همزمان فن کویل ها از آب سرد و گرم وجود دارد.شاید این سوال ذهن را درگیر نماید که برج ها چرا باید دارای فن کویل چهارلوله باشند! در برخی فصول سال به دلیل تفاوت ارتفاع طبقات مختلف از لحاظ شرایط دمایی، امکان دارد طبقات بالاتر با طبقات پایین برج در شرایط یکسان نباشند و این موضوع به اختلاف سلیقه ساکنین با فن کویل های چهارلوله احترام گذاشته میشود.

در فن کویل دو لوله ای 1 لوله تغذیه آب و 1 لوله برگشت داریم. لوله تغذیه، آب گرم یا سرد را با توجه به فصل سال تهیه می کند. اما در فن کویل ۴ لوله ای 2 لوله آب تغذیه و 2 لوله برگشت وجود دارد. در این شرایط می توانیم آب گرم یا سرد را به صورت هم زمان برای مکان هایی که نیاز به گرما و سرما در بخش های مختلف ساختمان داریم فراهم کنیم. شبکه لوله کشی فن کویل ها به فرم های “برگشت مستقیم” یا “برگشت معکوس” یا ” مجموعه ای جدا” می باشد که در فصل  12 هندبوک اشری “سیستم ها و تجهیزات 2008 ” کامل شرح داده است.بسته به دمای آب سرد و رطوبت نسبی فضا این احتمال وجود دارد کویل خنک کننده جریان هوا را خشک کند و بر اثر این فرایند نیاز به تولید کندانس هایی دارد که درین شود. این سیستم ها برای این منظور دارای یک ظرف تخلیه می باشند که اصطلاحا سینی درین نامیده می شود که یکپارچه بودن سینی و عایق مناسب داشتن و همچنین شیب مناسب درین خیلی دارای اهمیت می باشد.

موتور فن کویل

کنترل سرعت موتور فن در داخل یک فن کویل برای تنظیم سرمایش و گرمایش فضای مورد نظر ضروری است. برخی از تولیدکنندگان کنترل این سرعت را با تنظیم شیر آب در ترانسفورماتور AC برای تامین قدرت موتور فن ایجاد می کنند که معمولا این تنظیمات در مرحله راه اندازی و ساخت ساختمان انجام می گیرد. سوییچ ساده کنترل سرعت فن برای افراد ساکن در محل دارای درجات مختلفی می باشد . (off-High-Medium-Low). سیستم های مدیریت انرژی ساختمان به طور اتوماتیک سرعت فن و دمای اتاق را کنترل می کنند. موتور فن ها اغلب AC یا با خازن دائمی اسپلیت می باشند. اما اخیرا موتورهای DC با تبدیل های الکترونیکی طراحی شده که قابلیت زیادی در صرفه جویی انرژی، هزینه های اولیه و بازگشت سرمایه دارند.

توزیع هوا در فن کویل

این سیستم ها یکی از بهترین سیستم های توزیع هوا در اتاق می باشند.برای توزیع یکنواخت هوا دانستن چند قانون ضروری است. اول اینکه سرعت پرتاب هوا در خروجی کانال می بایست کمتر از m/s ۳ باشد و دوم دمای هوا بالاتر از 11 درجه سلسیوس بوده و سایز دریچه ها با حجم هوای اتاق مطابقت داشته باشند.

نگهداری فن کویل

فن کویل ها باید از لحاظ راندمان بهینه در سال کنترل شوند. مهم ترین بخش نگهداری فیلترها می باشد که باید شسته یا تعویض شوند. اگر فیلترها به طور مرتب تمیز نشوند حجم هوای خروجی از آنها کم شده و به فن فشار وارد می آورد. موارد دیگری که نیاز به کنترل دارند فن ها، کویل و سینی تخلیه می باشد .

مزایای فن کویل نسبت به داکت اسپلیت

این سیستم صرفا نیاز به لوله کشی دارد  آنهم از نوع لوله های آب معمولی که در ساختمان استفاده می شود و برخلاف داکت اسپلیت که از لوله های مسی گرانقیمت استفاده میشود،هزینه اجرای زیرساخت آن بسیار مقرون بصرفه می باشد.همچنین فضای کمتری نسبت به کانال کشی داکت اسپلیت در سقف کاذب اشغال می کند.

مهمترین برتری فن کویل نسبت به داکت اسپلیت این است که قسمت های بدون سکنه ساختمان می تواند خاموش باشد که در هزینه برق و همچنین استهلاک دستگاه صرفه جویی می شود. قابلیت 100 % تامین هوای تازه را دارد و بعلت عدم اجرای کانال بسیار بسیار بی صداتر از داکت اسپلیت می باشد.